Serge
Yasmina Reza

Serge – Yasmina Reza (uit het Frans vertaald door Floor Borsboom en Eef Gratama)

Om te beginnen met een disclaimer: lezers die menen dat er in een boek met joodse thematiek geen plek is voor Auschwitz, kunnen deze roman over een totaal disfunctionele familie beter terzijde leggen.

Alleen maakt die lezer dan geen kennis met de (Franse) Serge, Jean en Anne (Nana) – de drie kinderen van Edgar Popper en Marta Heltai (eigenlijk Frankel) – en hun gezinnen. Jean, de verteller in het boek, neemt je bij de hand en sleurt je mee door het heden en verleden van zijn naasten.

De jaren geleden overleden vader Edgar was vertegenwoordiger voor een bedrijf in smeerolies. Hij kon stevig fulmineren tegen de ‘antisemitische klootzak’ president Pompidou en had driftbuien waar vooral Serge de dupe van werd. Moeder Marta, recent overleden, hield het gezin bijeen met haar wekelijkse lunches. Zij had een zwak voor de Russische president Poetin, met zijn volgens haar ‘droevige’ ogen. Samen konden die twee vreselijk ruziën over Israël, of ‘die staat’, zoals Marta het land noemde, want zij had niets met ‘de hedendaagse reflex om slachtoffer te willen zijn’. Daarom hield ze ook niet van ‘die staat’, die in haar optiek alleen maar bestond om de wereld een onuitwisbaar litteken voor te houden. Terwijl voor Edgar Israël heilig was. Voor hem gold dat een ieder die zich niet juichend over Israël uitliet – absoluut de enige democratie in de regio – een antisemiet was. Punt uit. En dan hun kinderen: Serge de ‘consultant, kampioen van de vage ondernemingen’, Jean, ingenieur op het gebied van elektriciteit, en Nana, de ‘toverbloem’ die van studie naar studie fladderde en een rampzalige keuze (volgens haar vader) maakte voor Ramos, ‘een linkse Spanjool uit een katholiek arbeidersmilieu’.

Jean observeert hoe hij, zijn broer en zijn zus zich tot elkaar en hun eigen kinderen verhouden. Een van die kinderen, Joséphine, begrijpt niet waarom haar oma gecremeerd wilde worden: ‘dat is toch niet normaal voor een Jodin?’ Zij heeft besloten naar ‘Auswiets’ te gaan. Waarop Serge driftig uitvaart over haar uitspraak van die beladen naam… En zo wordt de lezer door Yasmina Reza voortdurend net naast het ingesleten spoor gezet. Heel verfrissend.Yasmina Reza (1959) woont in Parijs en schrijft romans en toneelstukken. Ze won tweemaal de Laurence Olivier Award en de Tony Award, onder meer voor haar toneelstuk Art. Haar roman Gelukkig de gelukkigen werd genomineerd voor de Europese Literatuurprijs 2015. Haar boek Babylon won de prestigieuze Prix Renaudot 2016.