WIZO Nederland
WIZO Nederland werd opgericht in 1949. De vereniging heeft anno 2025 circa vijfhonderd leden en donateurs, verspreid over heel Nederland. WIZO Nederland organiseert evenementen en bijeenkomsten om fondsen te werven en om elkaar te ontmoeten. In het hele land organiseren WIZO-leden ook bijeenkomsten op kleinere schaal. WIZO Nederland heeft een winkel in Amsterdam, WIZO Giftshop (ook online), met judaïca, Joods-gerelateerde boeken, sieraden en andere (cadeau)artikelen, ook voor kinderen.
WIZO Nederland levert een aandeel in de opzet en exploitatie van ruim achthonderd WIZO-projecten in Israël. WIZO Nederland brengt voor de verbetering en/of uitbreiding van een aantal projecten jaarlijks extra financiële middelen bijeen. (meer info DONEREN)
WIZO Nederland faciliteert WIZO Cultuur, een initiatief om Joods bewustzijn in Nederland te versterken (meer info WIZO CULTUUR).
Bestuur WIZO Nederland
Michaja Wiener – voorzitter
Judith Cohn – vicevoorzitter
Hetty Stibbe – penningmeester
Marijke Ron – secretaris
Margriet Kotek – lid
Jaarverslagen
Van JVVPPW (!) naar WIZO Nederland
Een voorloper van WIZO Nederland was de in 1922 opgerichte Joodsche Vrouwenvereeniging voor Practisch Palestina Werk, kortweg JVVPPW. Het was voor de oorlog de belangrijkste zionistische vrouwenorganisatie in Nederland. De vereniging gaf financiële ondersteuning aan Joodse vrouwen in Palestina bij het opbouwen van een Joods nationaal tehuis. Vanaf 1927 organiseerde zij jaarlijks een publieke algemene vergadering en een paar jaar later ook een ‘landdag’. In 1932 begon weliswaar de samenwerking met de internationale WIZO, maar de JVVPPW sloot zich toen nog niet aan. De club was nou eenmaal niet uitgesproken zionistisch – er waren ook leden die het zionistische programma van de Zionistische Wereldorganisatie (WZO) niet ondergeschreven. Wel doneerde de organisatie jaarlijks een flink bedrag aan de WIZO.
Kort na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Nederland in 1940 werden alle zionistische organisaties, ook de JVVPPW, samengevoegd in de Centrale Raad der Zionistische Organisaties.
Het vooroorlogse bestuur keerde na de oorlog niet terug. De in Amsterdam woonachtige geschiedenislerares en zionist Erica Blüth-Henschel (1896-onbekend) wilde in november 1945 de JVVPPW nieuw leven inblazen. Het aantal vrouwen dat de oorlog had overleefd was echter te gering om het van de grond te krijgen. Zij die die er nog waren en zich wilden inzetten voor de zionistische zaak, werden lid van de Nederlandse Zionisten Bond (NZB). Niet veel later organiseerden Ella Edersheim-Levenbach (1894-1974) en Fieps van Emde (1907-2001) een bijeenkomst voor de vrouwelijke leden van de Amsterdamse afdeling van de NZB. Daar werd besloten om op regelmatige basis bij elkaar te komen. Zo ontstond de eerste vrouwengroep van de NZB, met als doel om praktisch bij te dragen aan de opbouw van Israël.
In april 1947 schreef Seraphine Polak-van Cleeff (1888-1969) in een artikel in het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) over het belang van een federatief verband van de NZB met de internationale WIZO. Haar stuk werd kritisch ontvangen door toenmalig NZB-voorzitter Jaap van Amerongen. Hij vond dat alle Joodse Nederlanders, mannen en vrouwen, hun krachten moesten bundelen in de zionistische beweging. Na een discussie over de voor- en nadelen van een zionistische vrouwenbeweging in Nederland werd besloten dat elke NZB-afdeling in het land een eigen vrouwengroep kreeg. Een landelijk bestuur zou de communicatie met de internationale WIZO voor zijn rekening nemen.
De officiële samenwerking met de internationale WIZO kwam tot stand op 27 maart 1949. Concreet veranderde er voor de NZB-vrouwengroepen niet erg veel, maar ze kregen wel meer inspraak bij de NZB, mede omdat zij nu een grote internationale organisatie achter zich hadden staan.
WIZO Nederland groeide gestaag en begon met het organiseren van activiteiten die geld opleverden voor Israël, denk aan de beroemde bazaars en benefietavonden. Ook waren er bijeenkomsten gericht op samenzijn en verbinding, zoals samen breien voor de Keren*-acties, en het geven van cursussen en lezingen in het kader van het zionisme of bredere Joodse kennis. Ook zamelde WIZO kleding in en leverden WIZO-leden zelf ook brei- en ander handwerk aan voor de verkoop.
Dit artikel is gebaseerd op de bachelor scriptie van Duifje van de Woestijne, Verbonden voor en door Israël: De totstandkoming van de W.I.Z.O. in Nederland 1945-1954, Amsterdam, 2022
*Stichting Keren Jaldenoe (Hebreeuws, Fonds voor onze kinderen)